- μοντάζ
- Στην κινηματογραφική γλώσσα σημαίνει τη φάση της επεξεργασίας μιας ταινίας κατά την οποία επιλέγονται και συνδέονται οι εικόνες που γυρίστηκαν κατά τη λήψη. Στη διάρκεια του μ. καθορίζεται ακόμα η τελειωτική σχέση μεταξύ της εικόνας και του ήχου, εκτελούνται οι προκαταρκτικές εργασίες για το ντουμπλάζ, εγγράφεται η μουσική και γίνεται το μιξάζ. Οι εργασίες αυτές εκτελούνται όλες σ’ ένα μηχάνημα που λέγεται «μοβιόλα» και αποτελείται από ένα τραπέζι, στο οποίο είναι εφαρμοσμένοι περιστρεφόμενοι δίσκοι και ένας φακός που με τη βοήθεια ενός πρίσματος προβάλλει την εικόνα σε μια μικρή οθόνη. Με τη βοήθεια των δίσκων ξετυλίγονται οι ταινίες που περιέχουν την εικόνα και το ηχητικό μέρος (soundtrack). Ειδικός μηχανισμός επιτρέπει στις ταινίες να ξετυλίγονται με την ίδια ταχύτητα εμπρός ή πίσω και να σταματούν ταυτόχρονα στο ίδιο σημείο. Οι εργασίες αυτές εκτελούνται από έναν τεχνικό, κάτω από την επίβλεψη του σκηνοθέτη.
Από την αισθητική άποψη, το μ. αποτελεί ένα θεμελιώδες εκφραστικό μέσο, που ανήκει ειδικά στην κινηματογραφική γλώσσα. Πράγματι, η ταινία αποτελείται από μια διαδοχή εικόνων, η κάθε μια από τις οποίες αποκτά σημασία και νόημα μόνο σε σχέση με τις υπόλοιπες, ανάμεσα στις οποίες τοποθετείται. Με το μ. λοιπόν ο σκηνοθέτης, διαλέγοντας, ορίζοντας τις αναλογίες και συνθέτοντας τις απομονωμένες εικόνες ανάλογα με τις αισθητικές απαιτήσεις του, δημιουργεί τον δυναμικό ρυθμό και καθορίζει την αφηγηματική δομή της ταινίας. Από την άποψη αυτή βέβαια το μ. δεν συμπίπτει αναγκαστικά με τις τεχνικές εργασίες που περιγράφονται παραπάνω. Πράγματι, ως όργανο δημιουργίας, μπορεί να επηρεάσει όλες τις φάσεις μιας ταινίας, αρχίζοντας από το σενάριο, που δεν είναι άλλωστε παρά ένα εκ των προτέρων καθορισμένο σχήμα μοντάζ.
* * *το1. τεχνολ. συναρμολόγηση, μοντάρισμα2. (γραφ. τεχν.) η τοποθέτηση τών επεξεργασμένων σε προηγούμενες φάσεις κειμένων, φωτογραφιών, τίτλων και άλλων μερών ενός εντύπου πριν από την εκτύπωσή του με βάση ένα πρότυπο-υπόδειγμα, το «κασέ», και η συγκρότησή τους σε σελίδες και τυπογραφικά φύλλα προκειμένου αυτά να προωθηθούν στις επόμενες φάσεις τής εκτυπωτικής διαδικασίας3. κινημ. η τελική φάση τής δημιουργίας μιας κινηματογραφικής ταινίας κατά την οποία τοποθετούνται στη σειρά τα ξεχωριστά πλάνα σε ένα ενιαίο τμήμα, τη σεκάνς, και στη συνέχεια γίνεται η σύνθεση όλων τών σεκάνς σε ενιαίο σύνολο και ο συνδυασμός τους με τον ήχο, σύμφωνα με τη διαδοχή που προκύπτει από το σενάριο και με τις υποδείξεις τού σκηνοθέτη4. (φωτογρ.) α) η συνένωση διαφόρων φωτογραφιών ή εικόνων, ανεξάρτητων ή σχετικών μεταξύ τους, σε ενιαίο σύνολο, καθώς και το σύνολο που προκύπτει από τη διαδικασία αυτήβ) η συναρμολόγηση κομματιών από διάφορες φωτογραφίες, με σκοπό να δοθεί η εντύπωση ότι πρόκειται για αυθεντική φωτογραφία.[ΕΤΥΜΟΛ. < γαλλ. montage < monter «συνδέω, συνθέτω» < λατ. mons, montis «βουνό, σωρός»].
Dictionary of Greek. 2013.